Bale nedir? Müzik eşliğinde, tek veya toplu olarak yapılan estetik bir dans sanatıdır. Bale'nin tarihi eski medeniyetlerin dini inançlarına kadar uzanır. Toplum içinde en düzenli şeklini tapınaklarda bulan dans sanatı, Milattan 2-3 yüzyıl sonra oralardan uzaklaşmıştır. Orta Çağdan sonra bale, halk dansları, toplu eğlence dansları ve gösteri dansları, (veya sanat dansları) olarak üç yönde gelişmiştir. Bir konuya dayanan ve "Ballet 'd'Action" (hareket balesi) denen sanat danslarının ilkel örneklerine, eski Yunan ve Roma saraylarında rastlanmıştır. 17. yüzyıl başında operanın gelişmesi, sanat dansına yeni bir hız vermiştir. 18. yüzyılda bilhassa Fransa'da, "Ballet Opera" adıyla uygulanmıştır. Gluck ve Mozart bu asırda bale süitleri bestelemişlerdir. Modern bale bağımsızlığa 19. yüzyılın ortalarında kavuşmuştur. 20. yüzyılın başında da Petersburg balesinin Parrs temsilleri, halkın bu sanata karşı olan ilgisini artırmıştır. Balenin gelişmesi, bestecilerin eserlerinin bale gösterileri için uygulanmasına önayak olmuştur. Bugün dünyanın belli başlı şehirlerinde yalnız bale temsilleri veren tiyatrolar vardır.Başlıcaları şunlardır: Moskova Bolşoy Tiyatrosu, Londra'da Saddler's Weiles, Paris Opera Balesi, New York Şehir Balesi, Danimarka Kraliyet Balesi. Klasik balenin diğer danslardan çok ayrı bir tekniği vardır. Bu yüzden çok zor olan bale eğitimine çocukluk çağında, 7-8 yaşında başlanır. Başlıca bale hareketleri şunlardır: 1. Plie (diz kırma), 2. etendu (bacak açma), 3. relev£ (yükselme), 4. gl isse (kayma), 5. alance (atılma), 6. tourne (dönme). Müzik alanında bale için yazılmış veya baleye uygulanmış başlıca eserler de şunlardır: Delibes'in «Coppelia» balesi, aykovski'nin "Fındıkkıran" süiti, Rimski - Korsakov'un "Şehrazad" ı, Bizet'in "L'Arlesienne" süiti, Ravel'in "Bolero" su. Bale Türkiye’ de Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Rusya kökenli bir sanatçı ile müziğini Türk Beşlerinden A. Adnan Saygun’ un yaptığı Bir Orman Masalı adlı bale eseri ilk kez gösterilmiştir. Daha sonrasında bale devlet tarafından desteklenerek çağdaş yapıya sahip bale okulu açılmıştır. Bu okula yurt dışından önemli pek çok eğitmen getirilerek Türk Bale sanatına katkıda bulunulmuştur. Bu okuldan mezun olan genç ve yetenekli dansçılarımız sonraki yıllarda Devlet Tiyatrosunun bale bölümünü oluşturmuşlardır. İlk Türk bale eseri olan, müziğini ünlü besteci Ferit Tüzün’ ün yaptığı ve koreografisinde Türk folklorunun izlerinin bulunduğu Çeşmebaşı operası yerli operaların yaratılmasına da ön ayak olmuştur.1969 yılına gelindiğinde Opera ve Bale Müdürlüğü kurularak bale sanatı devlet güvencesi altına alınmıştır. Bütün bunlara ek olarak ülkemizdeki pek çok konservatuarın opera ve bale bölümleri de günümüzde aktif olarak çalışmalar yapmaktadır. Bugün ülkemizden uluslar arası başarıya sahip Ayşem Sunal, Uğur Seyrek, Ceyhun Özsoy, Fahrettin Güven, Tan Sağtürk gibi pek çok dansçımız bulunmaktadır. |